Mevcut infaz usullerine göre koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan hükümlülerin 5275 s. CGTK 105/A, Geçici 4. Maddesine göre cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilmesine dair karar.

Kimler koşullu salıverilmesine 1 yıl kala denetimli serbestlik suretiyle salıverilecek?

 

Bildiğiniz gibi 5275 s. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanuna 6291 s. Yasa ile eklenen 105/A maddesi, Geçici 3. Maddesi ve 6411 s. Yasa ile eklenen Geçici 4. Maddesi ile mevcut infaz usullerine göre cezalarını çeken hükümlülerden koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin talebi halinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına karar verilebilmektedir.

 

Bu konuyla ilgili olarak çok kıymetli dostlarımdan onlarca soru aldığım gibi başka illerden de sitemizi takip eden hükümlü ve yakınlarından onlarca soru almaktayız. Genelde noksan bilgi vererek bizden cezalarının infazı gereken sürenin kalan 1 yılının denetimli serbestlik suretiyle infaz edilmesine karar verilip verilemeyeciğini sormaktadırlar. Bu nedenle son değişikliklerin ışığında 5275 s. CGTK hükümlerine göre hangi durumlarda hükümlülerin koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına karar verilebileceğini ele almak ve bu konuda kısa bir makale yayımlamak gerekmiştir.

 

Hükümlünün infazı gereken 1 yıl yahut daha az cezasını denetimli serbestlik suretiyle infaz edilmek üzere salıverilmesi için;

 

1. Hükümlünün tabi olduğu infaz rejimine göre (Söz gelimi 1 Haziran 2005'den önce işlenen suçlarda 647 s. CİK'na göre aldığı cezanın ½ indirimi ve kalan cezada ise ayda 6 gün indirim, 1 Haziran 2005'den sonra işlenen suçlar için 5275 s. CGTK'na göre aldığı cezanın 2/3'si) koşullu salıverilmesi için aldığı cezanın infazı gereken süre yahut aldığı cezadan infazı gereken kalan süre 1 yıl veya daha az olmalı,

2. Adli para cezasının ödenmemesi nedeniyle, cezası hapse çevrilen hükümlülerin ise hak ederek tahliye tarihine 1 yıl ve daha az süre kalmış olmalı,

3. Hükümlünün açık ceza infaz kurumunda olmalı yahut açık cezaevine ayrılma şartları oluşmuş olmalıdır. (Nitekim; her ne kadar 5275 s. Yasaya 6411 s. Yasa ile eklenen Geçici 4. Madde ile "Bu Kanunun 105/A maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ve ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık süre şartı ile birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen cezanın belirli bir süre infaz edilmesine ilişkin şart 31/12/2015 tarihine kadar uygulanmaz." Denilmişse de kaldırılan salt olarak açık cezaevinde iyi halli olarak 6 ay geçirmiş olma şartıdır, ancak acık cezaevinde bulunması yahut herhangi bir sebeple açık cezaevine gidememişse de açık cezaevine ayrılma şartını kazanmış olması halen hükümlünün taşıması gereken bir şarttır. İşte burada Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği'ni (Resmi Gazete Tarihi: 02/09/2012 Resmi Gazete Sayısı: 28399 Adalet Bakanlığı)de irdelemek gerekmektedir. Nitekim 5275 s. CGTK 10. fıkrasında Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezaların infazına ilişkin esas ve usullerin yönetmelikle düzenleneceğine işaret edilmiştir. Buna göre;

3.1. Yönetmeliğin 5. Maddesine göre;;

a) Kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanların, b) Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanların, c) Adli para cezası hapis cezasına çevrilenlerin, ç) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanların, cezaları doğrudan açık kurumlarda yerine getirilir." Bu itibarla bu durumda bulunanlar daha en başından itibaren açık cezaevine ayrılma şartına sahip demektir. Ancak Yönetmeliğin 5. Madddesi 1. Cümlesine göre; "Terör suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar hariç olmak üzere" denilmektedir. Bu itibarla bu türden suçlarda ceza miktarı 3 yılın altında olsa da açığa çıkma hakkını kazanamayacaktır ve açığa çıkma hakkı kazanamadığından cezasının infazına 1 yıl kala denetimli serbestlik suretiyle infazdan yararlanamaz. Ancak burada bu suçları işleyenlerin hiçbir surette açık cezaevine çıkamayacağı sonucuna varmamak gerekir, yönetmeliğin diğer hükümlerine de ve aşağıdaki açıklamalara da bakılmalıdır.)

3.2. Yönetmeliğin 6. Maddesine göre; "Hükümlülerden

a) Toplam cezalarının beşte birini kapalı kurumlarda iyi halli olarak geçiren ve koşullu salıverilme tarihine altı yıl veya daha az süre kalanlar,

b) Müebbet hapis cezasına mahkum olup, koşullu salıverilme tarihine beş yıl veya daha az süre kalanlar,

c) Cezaları yüksek güvenlikli kapalı kurumlar veya diğer kapalı kurumların yüksek güvenlikli bölümlerinde infaz edilenlerden toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda iyi halli olarak geçiren ve koşullu salıverilme tarihine üç yıl veya daha az süre kalanlar,

açık kurumlara ayrılabilir.

(2) Açık kurumlara ayrılabilmek için, ayrıca;

a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 102, 103, 142, 148, 149, 188 ve 190 ıncı maddelerinden mahkum olanların koşullu salıverilme tarihine iki yıldan az süre kalması,

b) 1/3/1926 tarihli ve mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 403, 404, 414, 416/1, 418/1, 491/3-4, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498 ve 499 uncu maddelerinden mahkum olanların koşullu salıverilme tarihine iki yıldan az süre kalması,

c) 29/7/2003 tarihli ve 4959 sayılı Topluma Kazandırma Kanunu, 30/7/1999 tarihli ve mülga 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanununun 14 üncü maddesi ve 5237 sayılı Kanunun 221 inci maddesinden yararlananların koşullu salıverilme tarihine iki yıldan az süre kalması,

ç) Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup, mensup oldukları örgütten ayrıldıkları idare ve gözlem kurulu kararıyla tespit edilenlerin koşullu salıverilme tarihine bir yıldan az süre kalması,

şartı aranır.

(3) Birden fazla cezanın toplanarak infazı halinde, açık kuruma ayrılmada esas alınacak suç, koşullu salıverilme tarihine en az sürenin arandığı suçtur.

(4) Açık kuruma ayrılma süresini dolduranlar hakkında altı aylık deneme süresinin tamamlanması beklenmeden açık kuruma ayrılma kararı alınabilir." Bu itibarla cezası 3 yıldan fazla olan örgütlü suçlardan hükümlü olan hükümlülerin örgütten ayrıldıkları idare ve gözlem kurulu kararıyla tesbit edilenlerin koşullu salıverilme tarihine 1 yıldan az süre kalanlar için de açığa ayrılma şartları oluşuyor demektir ve bu bakımdan kalan cezası denetimli serbestlik suretiyle infaz edilebilecektir. Mevzuatı bir bütün olarak değerlendirmekte fayda vardır.

3.3. Yönetmeliğin 8. Maddesinde Açık Cezaevine hiçbir surette ayrılamayacak hükümlüler gösterilmektedir. Bu nedenle bu durumda bulunan hükümlüler koşullu salıverilmesine 1 yıl kalsa da denetimli serbestlik suretiyle infaz usulünden faydalanamazlar. Nitekim; "Madde 8 - (1) Kapalı kurumlarda bulunan hükümlülerden;

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olanlar,

b) Haklarında ikinci defa tekerrür hükümleri uygulananlar,

c) Haklarında iyi hal kararı verilse bile, 5275 sayılı Kanunun 44 üncü maddesinde sayılan eylemlerden dolayı toplam üç kez hücreye koyma cezası alanlar,

ç) Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup, 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri dışında kalanlar,

d) Koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle kalan cezası infaz edilmekte olanlar,

e) Eğitimevleri hariç kapalı veya açık kurumlardan firar edenler,

açık kurumlara ayrılamaz.

(2) Kapalı kurumda hükümlü olup;

a) İşlediği iddia olunan başka bir suçtan dolayı haklarında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 100 üncü maddesine göre tutuklama kararı verilenler,

b) Haklarında üst sınırı yedi yıldan az olmayan başka bir suçtan soruşturma veya kovuşturması devam etmekte olanlar ile üst sınırı yedi yıldan az olmayan bir suçtan henüz kesinleşmemiş mahkumiyet kararı bulunanlar,

bu durumları devam ettiği sürece açık kurumlara ayrılamaz."

4. 5275 s CGTK'nun 105/A maddesi hükümlünün talebinden ve infaz hakiminin kararından bahsetmektedir. Bu itibarla hükümlünün infaz hakimliğine talepte bulunması ve infaz hakiminin de talebi inceleyerek karar vermesi gerekmektedir.

5. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 3. Fıkrasına " Yukarıdaki fıkralarda düzenlenen infaz usulünden;

a) Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler,

b) Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, sakatlık veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler,

diğer şartları da taşımaları halinde yararlanabilirler. Ağır hastalık, sakatlık veya kocama hali, Adli Tıp Kurumundan alınan veya Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumunca onaylanan bir raporla belgelendirilmelidir."

6. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 5. Fıkrasına göre; " Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezasının infazına karar verilen hükümlünün, koşullu salıverilme tarihine kadar;

a) Kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması,

b) Bir konut veya bölgede denetim ve gözetim altında bulundurulması,

c) Belirlenen yer veya bölgelere gitmemesi,

d) Belirlenen programlara katılması,

yükümlülüklerinden bir veya birden fazlasına tabi tutulmasına, denetimli serbestlik müdürlüğünce karar verilir. Hükümlünün risk ve ihtiyaçları dikkate alınarak yükümlülükleri değiştirilebilir."

7. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 6. Fıkrasına göre; "Hükümlünün;

a) Ceza infaz kurumundan ayrıldıktan sonra, talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne üç gün içinde müracaat etmemesi,

b) Hakkında belirlenen yükümlülüklere, denetimli serbestlik müdürlüğünün hazırladığı denetim ve iyileştirme programına, denetimli serbestlik görevlilerinin bu kapsamdaki uyarı ve önerileriyle hakkında hazırlanan denetim planına uymamakta ısrar etmesi,

c) Ceza infaz kurumuna geri dönmek istemesi,

halinde, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesine, infaz hakimi tarafından karar verilir."

8. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 7. Fıkrasına göre; "Hükümlü hakkında;

a) İşlediği iddia olunan başka bir suçtan dolayı 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 100 üncü maddesinde sayılan nedenlerle tutuklama kararı verilmesi,

b) Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlanmasından önce işlediği iddia olunan ve cezasının üst sınırı yedi yıldan az olmayan bir suçtan dolayı soruşturma veya kovuşturmaya devam edilmesi,

c) Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra işlediği iddia olunan ve cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla olan kasıtlı bir suçtan dolayı soruşturma veya kovuşturma başlatılması,

halinde, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, infaz hakimi tarafından, hükümlünün kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilir. Hükümlü hakkında soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığı veya kovuşturma sonucunda beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi veya düşme kararı verilmesi halinde, hükümlünün cezasının infazına denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak devam olunmasına infaz hakimi tarafından karar verilir.

9. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 8. Fıkrasına göre; "Denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmesi gereken sürenin bitiminden itibaren iki gün geçmiş olmasına karşın müracaat etmeyenler ile kapalı ceza infaz kurumuna iade kararı verilmesine rağmen iki gün içinde en yakın Cumhuriyet başsavcılığına teslim olmayan hükümlüler hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 292 nci ve 293 üncü maddelerinde yazılı hükümler uygulanır."

10. 5275 s. CGTK 105/A maddesi 9. Fıkrasına göre; "Yükümlülüklerin gereklerine ve denetim planına uygun davranan hükümlünün koşullu salıverilmesi hakkında denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından hazırlanan gerekçeli rapor, 107 nci ve 108 inci maddeler uyarınca işlem yapılmak üzere ilgili mahkemeye gönderilir."

11. Bu arada doğrudan açık cezaevine alınabilecek hükümlülerde (bilhassa Kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanlar) için önemle dikkat edilmesi gereken husus şudur; Hükümlü, hapis cezası veya güvenlik tedbirinin infazı için gönderilen çağrı kağıdının tebliği üzerine on gün içinde teslim olmalıdır. Aksi taktirde hükümlü hakkında 5275 s. CGTK 19. Maddesine göre C. Savcısı tarafından yakalama emri çıkarılır. Bu durumda Yönetmeliğin 9. Maddesine göre yakalandıklarında kapalı kuruma alınarak haklarında Kapalı kurumdan açık kuruma ayrılacak hükümlüler için öngörülen 6 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. Söz gelimi aldığı cezanın infazı gereken süresi 1 yılın altında olsa da C. Savcılığı tarafından kendisine gönderilen çağrı kağıdına uymayan (öngörülen teslim olma süresini geçiren) hükümlüler salt bu sebeple maalesef aldığı cezanın infazı gereken sürenin kalan 1 yılını şartlı denetim suretiyle infaz edilmesi imkanından yararlanamayabilmektedir.

 

 

Mevcut infaz usullerine göre koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan hükümlülerin 5275 s. CGTK 105/A, Geçici 4. Maddesine göre cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilmesine dair çalakalem yazdığım bilgi notunun faydalı olması dileğim ve saygılarımla...